Wat is meditatie?

Meditatie is ‘in’. Maar… wat is meditatie eigenlijk? Er zijn veel uiterlijke vormen waarin het bedreven wordt. Er zijn ook veel achterliggende verschillen in diepere grond ervan. Heel veel mensen zeggen er heel veel verschillende dingen over. Het is in elk geval interessant in Oost én West te gaan kijken naar mensen / stromingen die er lang en intens mee bezig zijn of waren. Op die manier zie ikzelf steeds terugkerende zaken en een beeld van meditatie dat ook ‘klopt’ met neurofysiologie, cognitieve wetenschap, etc. … en ook met AURELIS. Om dit dan ook nog duidelijk voor te stellen, is niet gemakkelijk.

Een poging (en tegelijk een excuus, want zoals ze zeggen: je moet het uiteindelijk zelf doen om het te kunnen vatten).

Meditatie is het verkeren in een toestand van niet-dualiteit in denken en zijn. Er is geen ‘tweeheid’ … en dus óók geen eenheid in de zin van ‘het is dit en dus niet dat’… want dat is natuurlijk ook een tweeheid. Meteen zie je hoe moeilijk het is over meditatie te praten. Nochtans zijn er bibliotheken over volgeschreven. Dit is meteen de eerste paradox.

Bij meditatie is er geen tweeheid tussen ratio en gevoel, tussen binnen en buiten, tussen hier en daar, tussen ‘ik’ en ‘jij’. Het is het echte, serieuze overstijgen van egoïsme. Dit wil niet zeggen dat het ego afgebroken wordt. Het ‘overstijgt zichzelf’. Het is als de top van de bloemknop die in het loslaten van zichzelf het mogelijk maakt dat de bloem zich ‘als vanzelf’ opent. De top van de bloemknop wordt hierdoor niet afgebroken. De top van de bloemknop (het ego) verdwijnt hierdoor niet, maar gaat over in iets veel ruimer : het ‘totale zelf’. Het overstijgen-van-egoïsme is in deze zin dus niet op de eerste plaats het leggen van het eigen ego onder dat van anderen, zelfs niet het op gelijke voet plaatsen van het eigen ego ten opzichte van dat van anderen. Het is wél iets dat zich op de eerste plaats afspeelt tussen ego en ‘diepere zelf’ of ‘totale zelf’. Er is niet zomaar relaxatie, maar heel diepe relaxatie. Er is niet zomaar wellness maar heel diepe wellness.

Misschien kan men effectief wel spreken van een ‘voorbij relaxatie’. Door er dieper in te gaan, komt men in iets ‘anders’ terecht, als een draaikolk in een rivier (niet verkeerd te begrijpen als een oppervlakkige vorm van esoterie, graag).

Het teken van het samenvouwen van de handen is een oosterse ‘mudra’ (symbolische houding of beweging) die in het Westen is overgenomen als bid-houding. Dit duidt in essentie ook op het ‘samenbrengen van twee tot één’. De uiting ervan is heel divers, maar de essentie komt overal terug.

Een exclusieve oriëntatie op dualiteit leidt tot ‘oorlogsgeneeskunde’ (medicine of war). De ziekte is a priori de vijand, ook als het over psychosomatiek gaat. AURELIS daarentegen staat voor een ‘medicine of peace’. Let wel: de bereidheid tot oorlog is hierin een realistisch element … maar niet meer dan een element. Het laten-gebeuren heeft in een bepaald domein (psychosomatiek) een veel groter belang. Iemand die met een psychosomatische situatie kampt, kampt eigenlijk met een moeilijk opengaan van de totale bloem (als symbool voor het totale zelf). De bloemknop (als symbool voor louter-ego) laat niet los, want heeft angst dan te verdwijnen. Er treedt meer en meer spanning op en dan komen er scheurtjes -> psychosomatische symptomen. Je kan deze spanning (dus : symptomen) op 2 manieren verminderen :

  • Je plaatst een ringetje over de bloemknop die de spanning gedeeltelijk opvangt (zoals door symptoom-verlichtende medicatie).
  • Je helpt de bloem open-gaan. Je geeft aandacht aan de bloemknop (ego) én aan de volledige bloem (totale zelf).

Concreet gezien is meditatie niet de ‘afwezigheid van normale gedachten’. Die gedachten mogen even goed aanwezig zijn als altijd. Bij meditatie komt hier op de eerste plaats vooral nog iets bij, namelijk aandacht voor het voorbij-de-gedachten, voor de ‘stilte’ van de achtergrond.

Dit is niet zomaar een stilte waar niets uitkomt. Het is geen leegte die zomaar leeg is van vanalles. Het is een stilte, een leegte die open staat voor… andere dingen. Dingen die niet zo gemakkelijk bewust te vatten zijn. ‘Bredere patronen’ die niet gemakkelijk te benoemen zijn.

Je bereikt deze stilte niet door het normale lawaai uit te schakelen, dit is: door normale gedachten weg te drukken. Zelfs als je dat zou kunnen, zou je nog niet deze ‘stilte’ bereiken. Integendeel, de gedachten die je wegdrukt, komen nog harder roepen. Maar als je aandacht geeft aan achterliggende stilte, louter voor zich, dan merk je dat de ‘storende gedachten’ vroeg of laat als vanzelf minder en minder storend worden. Eigenlijk maakt het niet uit. Je kan perfect mediteren én tegelijk niet-mediteren.